گالری چاو | فروشگاه اینترنتی تمبر و اسکناس
نویسنده: گالری 
سورشارژ
سورشارژ چیست ؟
شاید برای شما هم سوال باشد که تمبر سورشارژ و یا اسکناس سورشارژ به چه تمبر ها و اسکناس هایی گفته میشود و اساسا به چه معنی هستند و هدف از سورشارژ کردن تمبر، اسکناس و یا سکه چیست؟
ابتدا اجازه دهبد معنی لغوی سورشارژ رو برسی کنیم.
روچاپ (به انگلیسی: Overprint) یا سورشارژ (فرانسوی: Surcharge)، به مهر زدن بر روی اسکناس یا تمبر گفته میشود. سورشارژها رنگ‌های مختلفی مانند قهوه ای ، سیاه یا سبز دارند که هریک از رنگ‌ها میتواند دلیل و یا ارزش خاص خود را داشته باشد.
هدف از سورشارژ کردن
سورشارژ تمبر و یا اسکناس میتواند چند برای هدف های مختلف انجام شود. در گذشته با برکناری یک پادشاه و روی کار آمدن پادشاه جدید، باید نوشته های روی سکه یا اسکناس ها نیز تغییر می کرد و به نام پادشاه جدید ضرب و چاپ می شد. برای تولید قالب، جمع آوری سکه ها و اسکناس های قدیمی، آبکردن ضرب سکه جدید، طراحی و چاپ اسکناس های جدید نیاز به زمان زیادی داشت.
از این رو بهترین راه ممکن سورشارژ موقت آنها بود. در این روش سکه های قدیمی با یک قالب کوچک که روی آن نوشته ای حک شده، کوبیده می شوند تا نقش قالب بر روی سکه ضرب شود و برای اسکناس ها و تمبر ها هم مهری تهیه میشد تا تصویر پادشاه قبلی ، آرم حکومت قبلی و یا مبلغ آن را با زدن این مهر ها روی اسکناس و یا تمبر ها پوشانده و تغییر میدادند.با این کار سکه ها و اسکناس ها و تمبر های قدیمی برای حکومت جدید به رسمیت می رسند و این اقلام بدون سورشارژ فاقد اعتبار بودند.
تمبر شورای اروپا – سورشارژ – ترکیه 1959
سورشارژ در دوره پهلوی
پس از پایان دوره سلطنت قاجار و آغاز حکومت پهلوی ، تعدادی از تمبر های دوره قاجار با مهر تمبر حکومت موقتی پهلوی سورشارژ شده و مورد استفاده قرار گرفت.
تمبر حکومت موقت پهلوی
سورشارژ در دوره جمهوری اسلامی
نخستین اسکناس‌های دوره جمهوری اسلامی و اولین تمبر پستی این دوره مربوط به سورشارژدارهاست.
این دوره با چاپ اسکناس شروع نمی‌شود بلکه چون از دوره قبل اسکناس‌های زیادی در بانک‌ها و در دست مردم باقی مانده بود و فرصتی هم برای چاپ سریع اسکناس وجود نداشت و باید اسکناس‌های دوره قبل هم از بازار جمع میشد و تصاویر آنها با توجه به تصویر محمدرضا شاه بر روی اسکناس ها مناسب دوره جمهوری اسلامی نبود، از مهری استفاده کردند که روی صورت تصاویر حک شده بر اسکناس‌ها و فیلیگران های مخفی در اسکناس ها که بعضی آرم شیر و خورشید و بعضی تصویر محمدرضا شاه بود زده میشد. تصویر این مهر ها 12 طرح بوده که 8 طرح برای پوشاندن تصویر محمدرضا شاه روی اسکناس ها و 4 طرح برای پوشاندن طرح فیلیگران در قسمت سمت چپ اسکناس ها استفاده میشده است. این مهر هم روی اسکناس‌هایی که در بانک‌ها وجود داشت زده میشد و هم اینکه با جمع‌آوری اسکناس‌هایی که دست مردم بود، تصاویرشان را با این مهر محو کردند.
تمبر پستی سورشارژ که اولین تمبر پستی جمهوری اسلامی بوده است.
سورشارژها را روی قسمت فیلیگران و صورت‌ها چاپ می‌کردند اما مشکلی که در این میان وجود داشت این بود که در سری اول که سمت چپ را سورشارژ شیر و خورشید می‌زدند، به نوعی ادامه تصاویر مربوط به دوره قبل بود.
برای اصلاح این کار سورشارژ را عوض کردند و آرم جمهوری اسلامی را به کار گرفتند. یعنی صورت را به کلی پاک کردند و در قسمت فیلیگران هم، آرم جمهوری اسلامی را قرار دادند.
اسکناس سورشارژ شده تصویر محمدرضا شاه و فیلیگران اسکناس
در سری‌های بعد، کاغذهای اسکناس‌هایی چون 20تومانی، 50تومانی و 1000تومانی را که از دوره قبل باقی مانده و عکس شاه رویش چاپ شده بود به جای آن عکس، تصویر بارگاه امام رضا(ع) را چاپ کردند. یعنی کاغذ همان کاغذهای انگلیسی سابق و تنها تصاویرش متفاوت بود.
در واقع نخستین اسکناس‌های چاپ شده در دوره جمهوری اسلامی، اسکناس بارگاهی هستند و به همین نام هم مشهور شده‌اند.
بعد از آن هم چون نمی‌شد آن نوع کاغذ را از انگلیس وارد کرد، همچنان آن اسکناس‌های سورشارژی رواج داشت و بعد از دو، سه سال که کاغذ تمام شد، طرح‌ها عوض شد و طرح‌های تظاهرات و جهاد کشاورزی روی اسکناس‌ها چاپ شد.
یک نمونه اسکناس بارگاهی
سورشارژ با هدف افزایش اعتبار
گاهی اوقات سورشارژ کردن تمبر ها در جهت افزایش اعتبار و یا استفاده مجدد است.به عنوان مثال تمبر کمک به زلزله زدگان قزوین سال 1341 در سال 1348 با سه نوع سورشارژ بر روی مبلغ آن که به ارزش اسمی 20 ریال بود به عنوان تمبر پنجاهمین سالروز پرواز هواپیمایی انگلستان، استرالیا و با مبلغ های 14 و 10 و 4 ریال مجمورد استفاده قرار گرفت.
تمبر کمک به زلزله زدگان قزوین
تمبر پنجاهمین سالروز پرواز هواپیمایی انگلستان، استرالیا(تمبر سورشارژ شده)
سورشارژ ارور
بی‌دقتی‌های زیادی هم در هنگام زدن مهر سورشارژ روی اسکناس‌ها ایجاد رخ میداده است که خود این اشتباهات به نوعی ارورهای سورشارژ محسوب شده و گاه موجب قیمتی شدن یک اسکناس شده است.از جمله این بی دقتی ها میتوان با کمی جا به جا زدن مهر ها اشاره کرد.
